Sztuczne zapory to budowle mające na celu zatrzymanie lub utrudnienie przepływu wody w danym zbiorniku. Choć zapory powszechnie kojarzone są z produkcją energii wodnej, w rzeczywistości wykorzystywane są do różnych celów. Kiedy na rzece powstaje za[pra wpdma, tworzy ona sztuczny akwen. Zbiorniki te służą do zaopatrywania ludności w wodę pitną oraz do regulacji przepływu wody na okolicznych terenach.
Zaleta: czysta energia
Energia wodna dostarcza 19% światowej energii elektrycznej, wytwarzając około 3000 TWh (tera-watogodzin) rocznie. Energia wodna wykorzystuje energię kinetyczną poruszającej się wody do napędzania turbin, które z kolei wytwarzają energię elektryczną. Energia wodna jest odnawialna i zmniejsza zależność od paliw kopalnych.
Zaleta: regulacja zaopatrzenia w wodę
Kiedy na rzecie powstaje zapora, tworzy się zbiornik wodny. Dzięki temu skupiska ludności mogą gromadzić świeżą wodę podczas pór deszczowych, aby wykorzystać ją podczas suszy i pór suchych. Zapory mogą być również wykorzystywane do kontrolowania powodzi i dostarczania regulowanej ilości wody do okolicznych obszarów w celu nawadniania. W związku z tym zapory zapewniają równowagę wodną w przypadku ekstremalnej lub nieregularnej pogody.
Zaleta: obiekt turystyczny
Na przykład zapora wodna Solina, jest obiektem turystycznym, do którego przyjeżdżają odwiedzający z całego kraju. Generuje to przychody dla lokalnych mieszkańców.
Wady: zalewanie okolicznych terenów
Kiedy rzeka zostaje spiętrzona, woda jest przemieszczana, a okoliczne suche tereny są zalewane. Często skutkuje to wysiedleniem miejscowej ludności i niemożnością korzystania z wcześniej dostępnych gruntów. Może to zakłócić lokalną działalność, np. rolniczą. Dodatkowo, gdy roślinność jest zalewana, martwe szczątki roślinne emitują metan do atmosfery, zwiększając produkcję gazów cieplarnianych. Ponadto utrata obszarów porośniętych roślinnością spowalnia wchłanianie dwutlenku węgla, kolejnego gazu cieplarnianego.
Wada: zakłócenie funkcjonowania ekosystemów
Zalanie terenów wokół zapory wypiera istniejące dzikie zwierzęta i może zrujnować całe ekosystemy. Ponadto życie wodne, które zależy od niezakłóconego przepływu wody (np. ryby wędrowne), mogą również odczuć negatywne konsekwencje.
